TRANSAKSİYONEL ANALİZ

TRANSAKSİYONEL ANALİZ

Transaksiyonel Analiz Kuramı Nedir?

İnsan doğuştan sosyal bir varlıktır. Bebekken dahi dokunuşlarla, bakışlarla ve seslerle çevremizle iletişim kurarız. Kurduğumuz iletişim neticesinde de dünyaya dair öğrenmemiz gerekenleri öğreniriz. İlk sosyal çevremiz bakım veren kişiler yani ailemizdir. Büyüdükçe akrabalarımızdan, komşularımızdan, arkadaşlarımızdan, iş arkadaşlarımızdan oluşan farklı sosyal çevreler oluştururuz.  Farklı biçimlerde iletişim kurmaya ve sosyalleşmeye devam ederiz. Tranksaksiyonel Analiz Kuramı da tam olarak bunun üzerinde durur. Bu kuramı iletişimin analizi olarak Türkçeye çevirebiliriz. Kişinin aktif olarak kullandığı 3 ego durumu olduğunu söyler: yetişkin, ebeveyn ve çocuk. Bu ego durumlarına müdahale ederek ilişki ve iletişim problemlerinin çözülmesinde destek olan bir terapi yaklaşımıdır.  Eric Berne tarafından geliştirilen bir kuramdır. 1964 yılında Uluslararası Transaksiyonel Analiz Derneği kurulmuştur. Şu anda bir çok psikolog ve psikiyatrist tarafından kabul göre ve kullanılan bir kuramdır.

Kişilik, kişiler arası ilişkiler, iletişim, gelişim, yaşam, psikoterapi gibi çok geniş bir yelpaze üzerinde insan davranışını açıklayan bir yaklaşımdır. Kişi doğduğunda sağlıklı bir dünya algısına sahiptir. Fakat yıllar içerisinde edindiği deneyimlerle bu algı değişebilir. Bu kurama göre kişilik yapılarımız söz edilen ego durumlarıyla bağlantı içerisindedir. Bireyler hayatlarının her anında bu ego durumlarına uygun biçimde düşünür, bu durumlara uygun duygular hisseder ve hareket ederler. Yani kurama göre kurduğumuz iletişimlerde bu ego durumlardan birine uygun düşünür, duygulanır, hareket ederiz. Devamlı olarak tek bir ego durumu kullanılmaz, duruma göre 3 ego durumunu da kullanırız. Sağlıklı bireyler üç ego durumunu da dengeli bir şekilde kullanırken, bazıları birinde ya da ikisinde daha fazla duruyor olabilir.

Şimdi bu ego durumlarını biraz inceleyelim;

Çocuk Ego Durumu:  0-7 arası kayıtları kapsar. Çocukluk döneminde yaşanan duygu, düşünce ve davranışlardır. Kişi yıllar geçse de çocuk ego durumunda davrandığında aslında geçmişi tekrar eder. Canları ne isterse onu yapan, sorumluluklarını önemsemeyen, daha çocuksu davranışlara sahip olan ve olaylar karşısında vurdumduymaz olabilen kişilik özelliklerine sahiptirler.

Ebeveyn Ego Durumu:  Çocukluk dönemimizde bakım verenimiz, anne babalarımız ve çevremizdeki otorite figürlerine ilişkin kayıtları kapsar. İlerleyen yıllarda onlar gibi düşünür, davranır ve onlar gibi tepkiler veririz. Bireylerin büyürken çevresinde rol model aldıkları kişilerin duygu davranış ve düşüncelerini içselleştirmesi sonucu oluşur. Kişi bu seçimi bilinçli yapmaz, bilinçaltı kimi ve hangi tutumları içselleştireceğini kendi seçer. Örneğin, annemizin beğenmediğimiz bir tutumunu çocukken bilinçdışımız içselleştirmişse yıllar geçince benzer durumla karşılaşınca onun gibi tepkiler verebilir ve davranabilir. Büyüdükçe ebeveynlerimize fark ettiğiniz anları düşünün :)

Yetişkin Ego Durumu:  Şimdi ve burada ilkesine göre hareket edebilen, sağduyulu, disiplinli, anlamaya sorgulamaya çabalayan, mantıklı ve objektif yanımızdır.

Terapide hedef, kişinin kurduğu yanlış iletişim biçimlerini fark edip, yetişkin ego durumuna yaklaşmasıdır. Tabiki her birimiz zaman zaman 3 ego durumunu da kullanmaktayız. Ama önemli olan ihtiyaçlarımız doğrultusunda ve oranında  bu ego durumlarını kullanabilmektir. Eğer ilginizi çektiyse bu kuramla ilgili bir çok kitap bulunmaktadır. Daha geniş kapsamlı okuyarak bilgi edinebilir ve kendi iletişimlerinizde kullandığınız ego durumlarını fark edebilirsiniz.Psikoloji alanındaki yazılarım devam edecek. Takipte kalın :) Aklınıza takılanları yorumlarda sorabilirsiniz.